«Лукашэнка можа ўспароцца на вельмі рэзкую рэакцыю з боку ЗША»
- 28.02.2025, 17:04
Прыклад Мадуры гэта паказаў.
Польскія памежнікі заявілі, што колькасць спроб нелегальна перайсці мяжу з тэрыторыі Беларусі павялічылася ўдвая. З пачатку 2025 года зафіксавана больш за 600 спроб незаконнага пераходу польска-беларускай мяжы. За аналагічны леташні перыяд такіх спроб было 280. З чым гэта звязана? Пра гэта сайт Charter97.org паразмаўляў з беларускім палітолагам Анатолем Котавым:
- Гэта працяг тактыкі ціску, тактыкі гібрыднай агрэсіі і ўздзеяння на Польшчу, якая выкарыстоўваецца ўжо некалькі гадоў. У абвастрэння сітуацыі ёсць рацыянальнае тлумачэнне, чаму менавіта зараз гэта адбываецца. Прычын ёсць некалькі. Першая - банальны пагодны чыннік. Вядома, у халодную зіму гэта рабіць было б складаней, але, калі б была пастаўленая задача, адпраўлялі б такімі сціжмамі і зімой.
Цяпер трэба працягваць ціснуць на еўрапейскія краіны. Натуральна, першай гэта адчувае Польшча. Другой мэтай з'яўляецца Нямеччына, якая, уласна, з'яўляецца краінай, куды рэжым накіроўвае мігрантаў. Гэта важна было рабіць напярэдадні выбараў у бундэстаг, каб дапамагчы правай партыі "Альтэрнатыва для Нямеччыны", якая выступае з больш жорсткай палітыкай у дачыненні да мігрантаў. Наколькі гэта дапамагло, меркаваць складана, бо партыя паказала больш сур'ёзныя вынікі толькі ва Усходняй Нямеччыне. Агулам жа на выбарах прадказальна перамагла партыя Фрыдрыха Мэрца, які стане канцлерам.
Трэба адзначыць, што зараз склалася асаблівая сітуацыя з выкарыстаннем мігрантаў у якасці зброі. Менск вядзе некалькі перамоўных трэкаў з Захадам, ён з відавочных прычын сур'ёзна актывізаваўся на амерыканскім кірунку. Змена адміністрацый у ЗША пашырыла магчымасці для дыялогу, бо там гатовыя слухаць. Аднак гуляць з новай адміністрацыяй дастаткова складана, бо трэба дакладна выконваць умовы ўгоды, інакш сітуацыя пагоршыцца.
Рэжым у Менску сваёй дамоваздольнасцю або выкананнем раней прынятых абавязанняў раней не славіўся. Таму, з аднаго боку, кантакт ёсць, з другога боку, вялікая небяспека большай эскалацыі і ўзмацнення санкцый. Ёсць імавернасць, што замест аблягчэння ціску рэжым сваімі дзеяннямі справакуе абсалютна зваротную і вельмі рэзкую рэакцыю з боку адміністрацыі ЗША. Дастаткова паглядзець на сітуацыю з Венесуэлай, якая ў нечым падобная да беларускай, калі адміністрацыя зрабіла крок насустрач, але зараз узмацняе санкцыі ў дачыненні да Нікаласа Мадуры, не дачакаўшыся дзеянняў з яго боку.
Сама тэматыка нелегальнай міграцыі носіць для Штатаў балючы характар, таму калі ў Менску разумеюць асаблівасці цяперашняй прэзідэнцкай адміністрацыі ЗША, дык ціск на мяжу найбліжэйшым часам павінен быць зніжаны.
- Цяпер шмат кажуць аб небяспецы тэрыторыі Беларусі ў кантэксце вучэнняў «Захад-2025». Ці можа Пуцін і Лукашэнка зноў зрабіць стаўку на гібрыдныя атакі, як у 2021 годзе?
- Думаю, што гібрыдныя атакі магчымыя. Нейкая эскалацыя ў рамках вучэнняў можа адбыцца толькі ў адным выпадку - калі да гэтага моманту не будзе сур'ёзных зрухаў ва ўрэгуляванні вайны супраць Украіны. Калі такія зрухі будуць, з'явіцца святло ў канцы тунэля, хаця б нейкае часовае замірэнне, то выкарыстоўваць вучэнні для зрыву планаванай угоды з ЗША будзе вельмі контрпрадуктыўна.
Калі ж да гэтага моманту не будзе нейкіх сур'ёзных зрухаў ці з розных прычын вайна будзе набіраць абароты, то вучэнні будуць з'яўляцца фактарам падвышанай рызыкі для ўсёй Еўропы. Калі мірны працэс будзе рухацца, то наўрад ці варта чакаць эскалацыі. Але калі мірны працэс зойдзе ў нявыкрутку ці будзе далейшая эскалацыя, то тэрыторыя Беларусі і вучэнні "Захад-2025" могуць быць выкарыстаныя Пуціным і Лукашэнкам для стварэння дадатковай пагрозы еўрапейскім дзяржавам.
- У Нямеччыне, куды накіроўваюцца многія нелегалы з тэрыторыі Беларусі, перамог Фрыдрых Мэрц. Адзін з пунктаў яго праграмы - спыненне нелегальнай міграцыі. Ці можа гэта прывесці да абвастрэння стасункаў паміж Нямеччынай і беларускім рэжымам?
- Зноў жа, сітуацыя паміж Еўропай і рэжымам Лукашэнкі ў значнай ступені залежыць ад перспектыў мірнага працэсу паміж Расеяй і Украінай. Калі мірны працэс будзе развівацца, то ўзровень міграцыйнага ціску трэба будзе змяншаць. Калі ж сітуацыя будзе пагаршацца, то можна прагназаваць павышэнне міграцыйнага ціску на Польшчу і Нямеччыну. Адпаведна, гэта прывядзе да дадатковага крызісу і больш жорсткай пазіцыі новага канцлера Нямеччыны ў дачыненні да беларускага рэжыму.