«У краіне заканчваецца электрычнасць»
- 21.02.2025, 17:44
«Яндэкс» заявіў пра крытычны недахоп энэргіі ў Расеі.
Расея можа сутыкнуцца з недахопам электрычнасці для навучання мадэляў штучнага інтэлекту (ШІ), паведаміў дырэктар у развіцці тэхналогій ШІ кампаніі «Яндэкс» Аляксандр Крайноў на форуме «Кібербяспека ў фінансах». «У нас у краіне электрычнасць заканчваецца. У нас не толькі вылічальных магутнасцяў бракуе, але і, калі вы зараз жадаеце пабудаваць вялікі дата-цэнтр, у вас мала таго, што год сыдзе на тое, каб яго падсілкаваць магутнасцямі, а іх няма. Вам столькі не выдзеляць, колькі вам трэба», - цытуюць яго «Ведомости».
Праблема недахопу электраэнэргіі абмяркоўвалася ў кантэксце неабходнасці навучання ўласных ШІ-мадэляў, піша выданне. Крайноў адзначыў, што навучанне кожнай мадэлі з нуля без перавыкарыстання ўжо назапашаных звестак - нерацыянальна з пункту гледжання эканомікі. Аптымальным развязаннем для кампаній будзе перавыкарыстанне ўжо навучаных мадэляў, а не выдаткоўванне рэсурсаў на працэсы дублявання, падкрэсліў ён: «Ты можаш браць увесь набор даступных адкрытых мадэляў, параўноўваць, выбіраць, якая лепш, і яшчэ больш навучаць іх на сваіх звестках». Дырэктар цэнтра прасунутай аналітыкі Альфа-банка Аляксей Кашырын пагадзіўся з гэтым падыходам, дадаўшы, што нават для працы ўжо навучанай мадэлі патрабуюцца значныя магутнасці.
Паводле інфармацыі асацыяцыі «Фінтэх», за апошнія дзесяць гадоў лідары рынку інвеставалі ў развіццё ШІ не менш за 650 млрд рублёў. Да сярэдзіны 2023 года 95% кампаній укаранілі ШІ-тэхналогіі ў асноўныя працэсы. Ацэнка аб'ёму расейскага рынку ШІ за 2024 год пакуль адсутнічае, але, са слоў кіраўніка ўправы стратэгіі і аналітыкі асацыяцыі Мар'яны Данілінай, яго аб'ём можа дасягнуць 780 млрд рублёў пры росце, не меншым як 30%. Ва ўрадзе Расеі прагназуюць, што ў 2025 годзе гэты паказчык дасягне Br1 трлн.
Асноўныя распрацоўнікі ШІ-мадэляў у Расеі – «Яндэкс» і «Сбер». У першай кампаніі гэта YandexGPT і «Шэдэўрум», у другой – GigaChat і Kandinsky. Таксама свае развязанні распрацоўваюць МТС, Т-банк і іншыя. Акрамя буйных цэнтраў апрацоўкі звестак (ЦАЗ), ШІ выкарыстоўваюць карпаратыўныя распрацоўнікі і энтузіясты для вузкаспецыялізаваных задач.
Дата-цэнтры, неабходныя для навучання ШІ, спажываюць значна больш электраэнэргіі, чым стандартныя ЦАЗы. Дырэктар кірунку дата-цэнтраў Selectel Ілля Міхайлаў растлумачыў, што адна сэрверная стойка для стандартных вылічэнняў спажывае 5-10 кВт, а стойка для ШІ-мадэляў – да 40 кВт. Вядучы кансультант iKS-Consulting Станіслаў Мірын дадаў, што стойкі для ШІ-тэхналогій патрабуюць высокай шчыльнасці сэрвераў і могуць спажываць да 30 кВт кожная.
Рост спажывання электраэнэргіі звязаны не толькі з развіццём ШІ, але і з павелічэннем прамысловай вытворчасці, майнінгам крыптавалют і пашырэннем энэргаспажывання агулам, паведамляе «Сістэмны аператар ЕЭС». Паводле яго звестак, устаноўленая магутнасць электрастанцый Расеі ў пачатку 2025 года склала 263,7 ГВт, а максімум спажывання - 168,3 ГВт (студзень 2024-га). Агулам краіне не пагражае дэфіцыт электраэнэргіі, аднак у шэрагу рэгіёнаў, у тым ліку на поўдні Расеі, Сібіры і Далёкім Усходзе, назіраецца недахоп магутнасцяў. Згодна са схемай і праграмай развіцця электраэнэргетычных сістэм (СіПР) на 2025-2030 гады, дэфіцыт генерацыі ў паўднёва-ўсходняй частцы аб'яднанай энэргасістэмы (АЭС) Сібіры і ў АЭС Поўдня можа дасягнуць 2,9 ГВт для кожнага рэгіёну.
На гэты момант попыт на магутнасці ЦАЗ перавышае прапанову, распавёў кіраўнік аддзела інжынернай інфраструктуры ЦАЗ ГК Softline Кірыл Сольеў. Ён адзначыў, што пошук прыдатнай пляцоўкі для будаўніцтва ЦАЗ магутнасцю 60 МВт (прыкладна як у «Яндэкса») можа заняць да трох гадоў. У Маскве засталося блізу 50 МВт свабодных магутнасцей, што адпавядае двум-чатыром буйным камерцыйным ЦАЗ, падкрэслівае Сольеў. Паводле звестак «Сістэмнага аператара ЕЭС», дэфіцыт магутнасці ў паўднёвай частцы энэргасістэмы Масквы і Маскоўскай вобласці да 2030 года складзе 564 МВт, а да 2042 года – да 3,15 ГВт.